Table of Contents
- 1 पंढरपूरातील विठोबा देव: भक्तीचा नित्य संरक्षक
- 1.1 विठोबा देव आणि रखुमाई यांची कथा
- 1.2 पवित्र विठोबा देव मंदिर आणि त्याचे समृद्ध वारसा
- 1.3 भक्तांसाठी निवास: श्री विठ्ठल रुक्मिणी भक्त निवास
- 1.4 दैवी अनुभव: विठ्ठल रुक्मिणी ऑनलाइन दर्शन पास
- 1.5 विठ्ठल रखुमाई यांचा सन्मान
- 1.6 येई हो विठ्ठले माझे माऊली ये ॥
- 1.7 पंढरपूरातील विठ्ठल देव रखुमाईची आरती
- 1.8 अर्थ आणि भावार्थ :-
- 1.9 Watch Yei Oh Vitthale | 🕉️येई ओ विठ्ठले माझे माऊली ये! | Vitthal Aarti in Marathi | विठ्ठल आरती
- 2 वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न: विठोबा देव
- 2.1 विठोबा देवाचे प्रमुख स्वरूप काय आहे?
- 2.2 विठोबा देव कोण आहेत आणि त्यांचे पंढरपूरशी काय संबंध आहेत?
- 2.3 विठोबा देवाचे पंढरपूरशी काय संबंध आहेत?
- 2.4 विठोबा देव कोणत्या पुरातन कथांमध्ये उल्लेख आहेत?
- 2.5 विठोबा आणि रुक्मिणी यांचा संबंध काय आहे?
- 2.6 विठोबा देवाची गोष्ट काय आहे?
- 2.7 विठोबा देवाची गोष्ट कोणत्या ठिकाणी सुरू झाली?
- 2.8 विठोबा देव कोणत्या पुरातन कथांमध्ये उल्लेख आहेत?
- 2.9 विठोबा देव कोण आहेत आणि त्यांच्या पूजा करण्याचे पारंपरिक मार्ग कोणते आहेत?
- 2.10 विठोबा देवाची गोष्ट ऐकण्याचे महत्त्व काय आहे?
पंढरपूरातील विठोबा देव: भक्तीचा नित्य संरक्षक
महाराष्ट्राच्या हृदयात असलेल्या पंढरपूरमध्ये विठोबा मंदिर हे भक्तीचं पवित्र स्थान आहे, जिथे असंख्य भक्त विठोबा देव कोण आहेत हे जाणून घेण्यासाठी येतात आणि विठोबा देवाची गोष्ट अनुभवण्यासाठी एकत्र येतात. हे पवित्र स्थान विठोबा देव आणि त्यांची सहधर्मचारिणी रखुमाई (किंवा रुक्मिणी) यांच्या शतकानुशतके केलेल्या उपासनेचे प्रतीक आहे. पंढरपूरमध्ये येणाऱ्या प्रत्येक भक्तासाठी ही गोष्ट ऐकणे किंवा जाणून घेणे एक अद्भुत अनुभव असतो, जो भक्ती आणि अध्यात्मिक शांतीसह जीवनाला समृद्ध करतो.
विठोबा देव आणि रखुमाई यांची कथा
विठोबा देवाची गोष्ट भक्ती आंदोलनाशी खोलवर जोडलेली आहे, जिथे त्यांची पूजा कृष्ण भगवानाच्या अवतारामध्ये केली जाते. या कथेमध्ये एक युवा भक्त पुंडलीक याची कथा आहे, ज्याच्या पालकांप्रती केलेल्या नि:स्वार्थ सेवेमुळे विठोबा देव प्रभावित झाले. विठोबा देव ने पुंडलीकाच्या भक्तीमुळे त्याच्या घरी भेट दिली. पण पुंडलीकाने आपल्या सेवेमध्ये व्यस्त असताना, भगवान विठोबा देव कोण आहेत हे दाखवण्यासाठी विटा ठेवली, जिथे त्यांना उभं राहण्यासाठी सांगितलं. या घटनेमुळे विठोबा देवाची गोष्ट विटेवर उभा असलेल्या प्रतिमेचे प्रतीक बनली.
विठ्ठल रुक्मिणी मूर्ती हे केवळ दैवी अस्तित्वाचे प्रतीक नाही, तर विठोबा देव कोण आहेत हे स्पष्ट करणारे आणि विठोबा देव आणि रखुमाई यांच्यातील शाश्वत बंधनाचेही प्रतीक आहे. विठोबा देवाची गोष्ट सांगते की, विठ्ठल मूर्ती आणि रखुमाई यांची प्रतिमा भक्तांच्या दैवी संरक्षकांशी असलेल्या सखोल आध्यात्मिक संबंधांचे प्रतीक आहे.
पवित्र विठोबा देव मंदिर आणि त्याचे समृद्ध वारसा

पंढरपूरातील विठोबा देव मंदिर हे तीर्थक्षेत्र आहे जे प्रत्येक वर्षी लाखो भक्तांना आकर्षित करते. विठोबा देव कोण आहेत हे जाणून घेण्यासाठी भक्त या मंदिराला येतात, जिथे विठोबा देवाची गोष्ट आणि त्यांच्या चमत्कारांची माहिती अनुभवता येते. श्री विठ्ठल वारसा हा मंदिराच्या दीर्घकालीन महत्त्वाचा पुरावा आहे, जो पिढ्यानपिढ्या चालत आलेल्या परंपरांमध्ये समृद्ध आहे. मंदिराची वास्तुकला प्राचीन आणि मध्ययुगीन शैलींच्या मिश्रणाने साकारलेली आहे, ज्यात भगवान विठोबा देव यांच्या जीवन आणि चमत्कारांचे जटिल कोरीवकाम केलेले आहे.
जीवनातील सर्व क्षेत्रांतील भक्त लाइव्ह विठ्ठल दर्शन साक्षीदार करण्यासाठी येतात, जिथे विठोबा देव कोण आहेत हे जाणून घेता येते आणि भगवान विठोबा देव यांचे शांत प्रतिमा त्यांच्या हृदयात शांती आणि भक्तीने भरलेले आहे. अनेकजण घरबसल्या विठ्ठल रुक्मिणी लाइव्ह दर्शन पर्याय निवडतात, जिथे ते आपल्या घरातून विठोबा देवाची गोष्ट अनुभवू शकतात आणि भगवान विठोबा देव आणि रखुमाई यांच्या दैवी अस्तित्वाचा साक्षात्कार घेऊ शकतात.
भक्तांसाठी निवास: श्री विठ्ठल रुक्मिणी भक्त निवास
जे पंढरपूरला यात्रेसाठी येतात त्यांच्यासाठी श्री विठ्ठल रुक्मिणी भक्त निवास हे एक शांत ठिकाण आहे, जिथे भक्त विठोबा देव कोण आहेत हे जाणून घेऊ शकतात. विठोबा मंदिराच्या जवळ असलेले हे निवासस्थान आधुनिक सुविधांसह आध्यात्मिक वातावरण राखते. विठोबा देवाची गोष्ट येथे अनुभवताना, विठ्ठल रुक्मिणी भक्त निवास हे विठोबा देव आणि रखुमाई यांच्या स्वागताचे प्रतीक बनते.
दैवी अनुभव: विठ्ठल रुक्मिणी ऑनलाइन दर्शन पास
आजच्या डिजिटल युगात, पंढरपूरला प्रवास करू न शकणारे भक्त विठोबा देव कोण आहेत हे जाणून घेण्यासाठी विठ्ठल रुक्मिणी ऑनलाइन दर्शन पास द्वारे आशीर्वाद मिळवू शकतात. ही सेवा भक्तांना लाइव्ह विठ्ठल दर्शन मध्ये सहभागी होण्यासाठी आणि विठोबा देवाची गोष्ट अनुभवण्यासाठी, विठ्ठल रुक्मणी मूर्तीचे व्हर्च्युअल दर्शन घेण्यास अनुमती देते. विठ्ठल रुक्मिणी लाइव्ह दर्शन हे सुनिश्चित करते की अंतर भक्तीमध्ये अडथळा ठरत नाही.

विठ्ठल रखुमाई यांचा सन्मान
महाराष्ट्रीयन संस्कृती आणि आध्यात्मिकतेच्या केंद्रस्थानी विठ्ठल रखुमाई जोडी आहे. विठ्ठल रुक्मिणी मूर्ती विठोबा मंदिर मध्ये, त्यांच्या शाश्वत प्रेम आणि त्यांच्या भक्तांवर त्यांनी केलेल्या कृपेशांचे प्रतीक आहे. प्रत्येक मंदिराला भेट, प्रत्येक भगवान विठ्ठल फोटो चे दर्शन, दैवी आणि भक्त यांच्यातील अतूट बंधने पुन्हा स्पष्ट करतात.
येई हो विठ्ठले माझे माऊली ये ॥
येई हो विठ्ठले माझे माउली ये ।
निढळावरी कर ठेवुनि वाट मी पाहें ॥ ध्रु० ॥
येई हो विठ्ठले माझे माउली ये ।
आलिया गेलिया हातीं धाडी निरोप ।
पंढरपुरीं आहे माझा मायबाप ॥ येई० ॥ १ ॥
येई हो विठ्ठले माझे माउली ये ।
पिवळा पीतांबर कैसा गगनीं झळकला ।
गरुडावरि बैसोनि माझा कैवारी आला ॥ येई० ॥ २ ॥
येई हो विठ्ठले माझे माउली ये ।
विठोबाचे राज्य आम्हां नित्य दिपवाळी ।
विष्णुदास नामा जीवें भावें ओंवाळी ॥ येई हो० ॥ ३ ॥
पंढरपूरातील विठ्ठल देव रखुमाईची आरती
युगे अठ्ठावीस विटेवरी ऊभा ।
वामांगी रखुमाई दिसे दिव्य शोभा ।
पुंडलिकाचे भेटी परब्रह्म आलें गा ।
चरणी वाहे भीमा उद्धारी जगा ।। 1।।
जय देव जय देव जय पांडुरंगा ।
रखुमाईवल्लभा राईच्या वल्लभा पावे जिवलगा ।।धृ. ।।
तुळसी माळा गळा कर ठेवुनी कटी ।
कांसे पीतांबर कस्तुरी लल्लाटी ।
देव सुरवर नित्य येती भेटी ।
गरूड हनुमंत पुढे उभे राहती ।।
जय देव ।। 2।।
धन्य वेणुनाद अनुक्षेत्रपाळा ।
सुवर्णाची कमळे वनमाळा गळा ।
राई रखुमाबाई राणीया सकळा ।
ओवळिती राजा विठोबा सावळा।।
जय देव ।।3।।
ओवाळू आरत्या विठोबा सावळा ।।
जय देव ।।3।।
ओवाळू आरत्या कुर्वड्या येती ।
चंद्रभागेमाजी सोडुनिया देती ।
दिंड्या पताका वैष्णव नाचती ।
पंढरीचा महिमा वर्णावा किती ।।
जय देव ।।4।।
आषाढी कार्तिकी भक्तजन येती ।
चंद्रभागेमध्यें स्नाने जे करिती।।
दर्शनहेळामात्रें तया होय मुक्ती।
केशवासी नामदेव भावे ओंवळिती।।
जय देव जय देव ।।5।।
अर्थ आणि भावार्थ :-
युगे अठ्ठावीस विटेवरी उभा ।
वामांगी रखुमाई दिसे दिव्य शोभा ।
पुंडलिकाचे भेटी परब्रह्म आले गा ।
चरणी वाहे भीमा उद्धरी जगा ।। १ ।।
विठ्ठल पंढरपूरच्या विटेवर उभा आहे, अगदी अठ्ठावीस युगांपासून.
त्याच्या वामांगी रखुमाई उभी असून, त्यांच्या दिव्य शोभेने पंढरपूर आलोकित झाले आहे.
परब्रह्म विठ्ठल, पुंडलिकाच्या भक्तीने आकर्षित होऊन, इथे पंढरीत स्थिरावला आहे.
त्याच्या पवित्र चरणाशी भीमा नदी वाहते, जी भक्तांचा उद्धार करण्यासाठी सदैव तत्पर आहे. || १ ||
जय देव जय देव जय पांडुरंगा ।
रखुमाईवल्लभा, राईच्या वल्लभा पावे जिवलगा ।।
जय देव जय देव ।। धृ० ।।
हे देव पांडुरंगा, तुझा जयजयकार असो!
हे रखुमाई आणि राई यांच्या प्रिय पती, माझे प्राणसखा, माझ्यावर कृपादृष्टी ठेव, ही विनंती तुझ्या चरणी!
(देवांच्या पत्न्या त्यांच्या शक्तीचं प्रतीक असतात. त्या तारक आणि मारक या दोन स्वरूपांत प्रकट होतात. विठ्ठल, जो उत्पत्ती, स्थिती आणि लय यांपैकी स्थितीचा देव आहे, त्याच्या दोन शक्ती उत्पत्ती आणि स्थिती यांच्याशी संबंधित आहेत.)
।। धृपद ।।
तुळसीमाळा गळा कर ठेवुनी कटी ।
कासे पीतांबर कस्तुरी लल्लाटी ।
देव सुरवर नित्य येती भेटी ।
गरुड हनुमंत पुढे उभे रहाती ।। २ ।।
विठ्ठलाने आपल्या गळ्यात तुळशीची माळ घातली आहे, आणि दोन्ही हात कमरेवर ठेवले आहेत. पिवळा पीतांबर कमरेला परिधान केला असून, कपाळावर कस्तुरीचा टिळा शोभतो आहे. परमात्म्याच्या या विठ्ठल रूपाचं दर्शन घेण्यासाठी श्रेष्ठ देवता रोज येत असतात. गरुड आणि हनुमान नेहमी हात जोडून विठ्ठलाच्या समोर उभे राहतात.
धन्य वेणूनाद अनुक्षेत्रपाळा ।
सुवर्णाची कमळे वनमाळा गळा ।
राई रखुमाबाई राणीया सकळा ।
ओवाळिती राजा विठोबा सावळा ।। ३ ।।
ओवाळतांना आरत्या, पांडुरंगाच्या चरणी समर्पित करतात. भक्तगण कुर्वंड्या, म्हणजे लहान दिव्यांनी सजलेले द्रोण, आनंदाने घेऊन येतात. आरती ओवाळून, त्यांना चंद्रभागेच्या पवित्र जलात विसर्जित करतात.
दिंड्या घेऊन आलेले वैष्णव, पताकांच्या गर्जनेत देहभान विसरून, भक्तिरसात तल्लीन होऊन नाचतात. पंढरपूरच्या या अद्वितीय महिमेचे वर्णन करणे अशक्य आहे; तो शब्दांच्या पलीकडचा आहे.
।। ४ ।।
ओवाळू आरत्या कुर्वंड्या येती ।
चंद्रभागेमाजी सोडुनिया देती ।
दिंड्या पताका वैष्णव नाचती ।
पंढरीचा महिमा वर्णावा किती ।। ४ ।।
पांडुरंगाच्या आरतीसाठी भक्तगण ओवाळण्यासाठी दिवे लावलेल्या कुर्वंड्या घेऊन येतात. आरती ओवाळून झाल्यावर त्या चंद्रभागेत विसर्जित करतात. दिंड्या निघालेल्या असतात, पताका घेऊन आलेले वैष्णव भक्त देहभान विसरून नाचत असतात. पंढरीचा हा महिमा किती सांगावा? शब्दांतून तो वर्णन करणे केवळ अशक्य आहे! ।। ४ ।।
आषाढी कार्तिकी भक्तजन येती ।
चंद्रभागेमध्ये स्नान जे करिती ।
दर्शनहेळामात्रे तया होय मुक्ति ।
केशवासी नामदेव भावे ओवाळिती ।। ५ ।।
(हे पांडुरंगा,) दरवर्षी आषाढी आणि कार्तिकी एकादशीला तुझे लाखो भक्त पंढरपूरला येऊन, चंद्रभागेत भक्तिभावाने स्नान करतात, तुझे दर्शन घेतात, आणि तुझ्या कृपाकटाक्षाने त्यांना मोक्ष प्राप्त होतो. (तुझ्या या कृपेमध्ये किती अपार महिमा आहे !)
हे केशवा, नामदेव तुझ्या चरणी भक्तिभावाने आरती ओवाळत आहेत. (तुझी कृपा सदैव त्यांच्यावर राहो, हीच तुझ्या चरणी प्रार्थना आहे !) ।। ५ ।।
Watch Yei Oh Vitthale | 🕉️येई ओ विठ्ठले माझे माऊली ये! | Vitthal Aarti in Marathi | विठ्ठल आरती
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न: विठोबा देव
-
विठोबा देवाचे प्रमुख स्वरूप काय आहे?
विठोबा देवाची मूर्ती उभ्या स्थितीत असून हात मागे ठेवलेले आहेत, जे भक्तांसाठी अत्यंत प्रिय आणि पूजनीय मानले जाते.
-
विठोबा देव कोण आहेत आणि त्यांचे पंढरपूरशी काय संबंध आहेत?
विठोबा देव हे पंढरपूरच्या मुख्य मंदिराचे देवस्थान आहेत आणि प्रत्येक वर्षी लाखो भक्त येथे त्यांच्या दर्शनासाठी येतात.
-
विठोबा देवाचे पंढरपूरशी काय संबंध आहेत?
विठोबा देवाचे मुख्य मंदिर पंढरपूरमध्ये असून, ते महाराष्ट्रातील एक अत्यंत प्रसिद्ध धार्मिक केंद्र आहे.
-
विठोबा देव कोणत्या पुरातन कथांमध्ये उल्लेख आहेत?
विठोबा देवाचे वर्णन भक्त संत तुकाराम, नामदेव आणि अन्य महाराष्ट्रातील संतांच्या अभंग व कीर्तनात आढळते.
-
विठोबा आणि रुक्मिणी यांचा संबंध काय आहे?
विठोबा आणि रुक्मिणी यांचा संबंध पंढरपूरच्या मंदिरात विठोबा आणि रुक्मिणीच्या रूपाने दर्शवला जातो.
-
विठोबा देवाची गोष्ट काय आहे?
विठोबा देवाची गोष्ट महाराष्ट्रातील भक्तिपरंपरेशी निगडित आहे, ज्यात विठोबा देवाचे जीवन आणि भक्तांशी त्यांचे प्रेम दाखवले आहे.
-
विठोबा देवाची गोष्ट कोणत्या ठिकाणी सुरू झाली?
ही गोष्ट मुख्यत्वे पंढरपूर येथील विठोबा मंदिराशी संबंधित आहे, जे विठोबा देवाचे मुख्य केंद्र मानले जाते.
-
विठोबा देव कोणत्या पुरातन कथांमध्ये उल्लेख आहेत?
विठोबा देवाचे वर्णन भक्त संत तुकाराम, नामदेव आणि अन्य महाराष्ट्रातील संतांच्या अभंग व कीर्तनात आढळते.
-
विठोबा देव कोण आहेत आणि त्यांच्या पूजा करण्याचे पारंपरिक मार्ग कोणते आहेत?
विठोबा देवाची पूजा मुख्यतः पंढरपूर मंदिरात केली जाते, तसेच भक्त त्यांच्या अभंग, कीर्तन आणि उपासनेत सहभागी होतात.
-
विठोबा देवाची गोष्ट ऐकण्याचे महत्त्व काय आहे?
ही गोष्ट भक्तांना श्रद्धा, भक्ती, अध्यात्मिक शांती आणि जीवनातील नैतिक मूल्ये शिकवते.