श्री हनुमान, जो हिंदू धर्मातील सर्वात प्रिय आणि शक्तिशाली देवतांपैकी एक आहे, त्याला “महावीर”, “सुवर्णकाय”, “रामभक्त हनुमान” आणि “पवनपुत्र” म्हणूनही ओळखले जाते. हनुमान हे भगवान रामाचे परम भक्त आहेत आणि त्यांच्या साहस, सामर्थ्य आणि निष्ठेच्या कथा सर्व जगभर प्रसिद्ध आहेत. हनुमानाची पूजा विशेषत: संकटांवर विजय मिळवण्यासाठी केली जाते, आणि त्याचे जीवन भक्तांना धैर्य, भक्ती आणि पराक्रमाची शिकवण देतो.
हनुमानाची जन्मकथा: हनुमानाची जन्मकथा अत्यंत अद्भुत आहे. हनुमान हे पवनदेव (वायुदेव) आणि अंजना देवी यांचे पुत्र आहेत. त्याच्या जन्माच्या वेळी अंजना देवीला एक विशेष वरदान मिळाले होते की तिचा पुत्र विशेष शक्तिशाली होईल. एक दिवस, लहान हनुमान आपल्या मुलायमपणामुळे सूर्य देवतेला पकडून तो सूर्यप्रकाश खाण्याचा प्रयत्न करत असतो. पवनदेवाच्या मदतीने हनुमानला शक्ती मिळवून त्याने सूर्याला थांबवले आणि सूर्य देवतेला अभय दिले. हनुमानाच्या या सामर्थ्यामुळे त्याला “महावीर” या उपाधीने गौरवले गेले.
हनुमानाचे प्रतीक: हनुमानाची प्रतिमा प्रामुख्याने शक्तिशाली, निष्ठावान, आणि साहसी दर्शविणारी असते. हनुमानाच्या प्रतिमेमध्ये त्याला एक हत्तीचा डोके असलेला, बळकट शरीर असलेला, आणि आकाशात उडताना चित्रित केले जाते. त्याच्या हातात गड आणि ध्वज असतो, जो त्याच्या विजयाचे प्रतीक आहे. हनुमानाचे शरीर सर्व शक्तींचे आणि अनंत सामर्थ्याचे प्रतिनिधित्व करते. हनुमानाला “सुवर्णकाय” म्हटले जाते कारण त्याचे शरीर अगदी सुवर्णासारखे तेजस्वी आणि पवित्र आहे.
हनुमान चालीसा: हनुमान चालीसा एक अत्यंत प्रसिद्ध आणि शक्तिशाली स्तोत्र आहे, ज्याला पं. तुलसीदास यांनी रचले आहे. हनुमान चालीसा हनुमानच्या कर्तृत्वांचे वर्णन करते आणि त्याच्या शक्ती, पराक्रम आणि भक्तीला समर्पित आहे. हनुमान चालीसा वाचन केल्याने हनुमानाची कृपा मिळवता येते आणि कोणत्याही संकटावर विजय मिळवला जातो. हनुमान चालीसा वाचताना एक सकारात्मक ऊर्जा आणि शांती मिळते.
हनुमान आणि रामभक्ति: हनुमान हे भगवान रामाचे अविनाशी भक्त आहेत. रामायणामध्ये हनुमानाच्या भक्तीचे आणि साहसाचे अनेक प्रसंग आहेत, जिथे त्याने रामाची सेवा करण्यासाठी आपले प्राण पणाला घातले. विशेषत: सीतामाता चोरले जात असताना, हनुमानाने लंकेला जाऊन सीतामाताचे ठिकाण शोधून रामाला संदेश दिला आणि त्याचे अडथळे दूर केले. हनुमानाचा रामाच्या प्रति असलेला अनन्य भक्तिसंभाव आणि त्याची निष्ठा भक्तांना आदर्श देणारी आहे.
हनुमान जयंती: हनुमान जयंती हा हनुमानाच्या जन्माचा सण आहे, जो विशेषत: हिंदू धर्मातील भक्तांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा असतो. हनुमान जयंतीच्या दिवशी, भक्त त्याला विशेष पूजेसह अभिषेक, आरती आणि भजन अर्पण करतात. हनुमान जयंती साजरी करतांना हनुमानाच्या शक्तीची पूजा केली जाते, आणि तो भक्तांच्या जीवनातील विघ्न नष्ट करतो व त्यांना शांती आणि विजय देतो.
हनुमानाच्या शक्ती: हनुमान सर्व शक्तींचा संचार करणारे आणि सर्व अडचणींवर विजय मिळवणारे देवते आहेत. त्याच्या शक्तीमुळे, तो कोणत्याही संकटात अडचणींवर विजय मिळवू शकतो. तो एक अत्यंत बुद्धिमान आणि कार्यक्षम योद्धा आहे, ज्याने अनेक वेळा रामाची सेवा केली आणि पापींना पराभूत केले. हनुमानाच्या शक्तीमुळे तो मानसिक, शारीरिक आणि आध्यात्मिक शांती प्रदान करतो.
हनुमानाची पूजा आणि महत्त्व: हनुमानाची पूजा केली जाताना त्याच्या भक्तांकडून विशेष मंत्र, स्तोत्र, आरती आणि व्रत केले जातात. त्याच्या पूजा मध्ये “ॐ हं हनुमंते नमः” किंवा “जय हनुमान” असे मंत्र उच्चारले जातात. हनुमानाची पूजा विविध स्थानिक मंदिरांत आणि घरांमध्ये केली जाते. त्याच्या आशीर्वादाने भक्तांच्या जीवनातील संकटे दूर होतात, आणि त्यांना एक सकारात्मक जीवनशैली मिळते.
हनुमान आणि भक्ती: हनुमान भक्तीचे एक उत्तम उदाहरण आहे. त्याने जीवनभर रामाच्या भल्यासाठी आपले सर्वस्व समर्पित केले. त्याची भक्ती केवळ त्याच्या साहस आणि सामर्थ्याने नाही, तर त्याच्या निःस्वार्थ सेवेमुळेही महत्त्वाची आहे. हनुमान त्याच्या भक्तांसाठी एक आदर्श आहे, जो त्याच्या कर्मठपणामुळे सर्व जीवनात परिपूर्णता आणतो.
